UẤT KIM

24/08/2025

LĨNH NAM BẢN THẢO TÂN BIÊN

UẤT KIM – 欝金

Nguyên văn và phiên dịch:

欝金俗號羅矩乂 Uất kim tục hiệu là củ nghệ

辛苦寒平純厚味 Tân khổ hàn bình thuần hậu vị

開結通經療腹疼 Khai kết thông kinh liệu phúc đông

生肌行血兼流氣 Sinh cơ hành huyết kiêm lưu khí

UẤT KIM tục gọi là củ Nghệ

Cay đắng, hàn bình, thuần hậu vị

Khai kết, thông kinh, chữa bụng đau

Sinh cơ, hành huyết và thông khí.

Thái lát mỏng, tẩm dấm thanh sấy khô dùng.

Lên da tức là lên da non

Tân biên: Uất kim trong Đông dược, theo Dược điển Trung Quốc có thể dùng rễ củ 4 loài: Ôn uất kim – Curcuma wenyụjin, Khương hoàng – C. longa; Quảng tây nga truật – C. kwangsiensis; Bồng nga truật – C. phaeocaulis.

Ở nước ta chủ yếu dùng củ con hay còn gọi dái củ Nghệ vàng tức loài Khương hoàng – C. longa nói trên.

Bài thuốc:

Trị các chứng đau do khí trệ huyết ứ, thực tích, hòn khối trong bụng: Uất kim và Tam lăng cùng tán bột hay sắc uống.
Đau bụng kinh, huyết ứ kinh bế: Uất kim, Đương quy, Hồng hoa, Mẫu đơn bì sắc uống.
Đau thắt ngực (hung tý tâm thống): Uát kim phối Đơn sâm, Xuyên khung sắc uống.