Trang nhà LƯƠNG Y PHAN CÔNG TUẤN

Lĩnh Nam Bản Thảo Tân Biên – LONG ĐỞM THẢO

14/08/2025

LONG ĐỞM THẢO – 竜膽草

Nguyên văn và phiên dịch:

竜膽草號𦹵青吟      Long đởm thảo [1] hiệu Cỏ thanh ngâm

氣味寒凉苦濇深      Khí vị hàn lương khổ sáp thâm

安臟殺虫除毒热      An tạng sát trùng trừ độc nhiệt [2]

肝邪目痛可慌尋      Can tà mục thống khả hoang tầm

LONG ĐỞM THẢO tên cỏ Thanh ngâm

Đắng ngét, khí lạnh, phơi trong râm

Yên tạng, sát trùng, trừ nhiệt độc

Mắt đau, can hỏa phải nên tầm

(Lấy dao tre cắt bỏ rễ con, phơi râm cho khô mà dùng.)

Tân biên:

Long đởm thảo, thuộc chi Gentiana, họ Long đởm – Gentianaceae, ở nước ta có 3 loài làm thuốc là Long đởm hoa nam – G.loureiroi, phân bố ở Sa Pa; Long đởm cứng – G. rigescens phân bố ở Đà Lạt; và Long đởm hoa đầu – G. cephalantha, phân bố ở Kon Tum.

Đơn thuốc:

1. Chữa sốt, ho, khó thở: Long đởm thảo 2-3g, hãm, thêm ít bột hồ tiêu, cho uống.
2. Lợi thấp, thoái hoàng, trị viêm gan vàng da do thấp nhiệt: Long đởm thảo 16g, Nhân trần 16g, Uất kim 8g, Hoàng bá 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
3. Trị dạ dày đau, ăn uống khó tiêu, bụng đầy: Long đởm 0,5g; Hoàng bá 0,5g; Sinh khương 0,3g; Quế chi 0,3g; Hồi hương 0,3g; Kê nội kim 0,5g; Sơn tra (sao cháy) 1g. Tán bột, trộn đều, chia uống 3 lần trong ngày.

Chú thích:

[1] NDTH (Nam Dược Thần Hiệu) khắc là “Thảo long đởm”

[2] NDTH khắc là “trừ nhiệt độc”.