Trang nhà LƯƠNG Y PHAN CÔNG TUẤN

SƠN TAM NẠI

15/08/2025

LĨNH NAM BẢN THẢO TÂN BIÊN

SƠN TAM NẠI – 山三奈

Nguyên văn và phiên dịch:

山三奈號矩地連     Sơn tam nại hiệu củ Địa liền

氣味辛温性苦宣   Khí vị tân ôn tính khổ [1] tuyên

癖瘴暖中除冷痛   Tích chướng noãn trung trừ lãnh thống

風牙霍乱立時痊   Phong nha hoắc loạn lập thời thuyên

SƠN TAM NẠI là củ Địa liền

Bụng đau vì lạnh uống đều yên

Khí vị ấm cay hay tán tích

Hoắc loạn, đau răng, uống khỏi liền

Tân biên:

Địa liền, còn gọi Thiền liền – Kaempferia galanga, thuộc họ Gừng – Zingiberaceae. Thân rễ  thường gọi là Sơn nại. Mọc hoang và được trồng nhiều nơi ở nước ta.

Bài thuốc:

1. Ngực bụng lạnh đau, tiêu hóa kém: Địa liền 4-8g, sắc uống hoặc tán bột uống.
2. Răng sâu đau nhức: Tán bột địa liền xỉa vào.
3. Chữa ho gà: Địa liền 300g, Lá chanh 300g, Vỏ rễ dâu (tẩm mật nướng) 1000g, Rau sam tươi 1000g, Rau má tươi 1000g, Lá tía tô 500g, đường kính vừa đủ, nấu với 12 lít nước, cô lại còn 4 lít. Trẻ em mỗi ngày uống 15-30 ml.

Chú thích:

[1] LNBT khắc “tính khổ tuyên”, trong khi NDTH ghi “tính háo/hiếu tuyên”, tức tính hay tuyên tán. Chúng tôi dịch nghĩa theo NDTH.