Trang nhà LƯƠNG Y PHAN CÔNG TUẤN

HỎA LONG CỨU hay phương pháp TỐC CỨU

18/12/2023

L.Y PHAN CÔNG TUẤN

I. NGUỒN GỐC:

Cháu Hoàng Sa, đang học Đại học Dược ở TP. Nam Ninh (Trung Quốc), trên lòng bàn chân có nổi một cục chai chân như mắt gà (kê nhãn) có gốc sâu và tăng sinh liên tục, đi lại luôn phải nhón chân, nếu không thì rất đau, đã chữa nhiều cách nhưng chưa khỏi. Hè năm trước, mẹ cháu (một dược sĩ ở Sở Y tế TP.Đà Nẵng)  đã dẫn  cháu đến phòng khám của chúng tôi để được  trực tiếp đốt cứu một lần  và sau đó cho cháu dùng một bộ lò cứu điếu ngải mang sang trường tiếp tục đốt cứu thêm khoảng nửa tháng nữa. Vậy mà hè này về, cháu vui mừng báo tin đã khỏi hẳn chứng bệnh hành hạ trong mấy năm trời. Nhân tiện, cháu có mua cho chúng tôi một số sách Trung y, trong đó có cuốn sách Ngải Cứu Liệu Pháp có hình đồ minh họa do nhà xuất bản Quân y Nhân dân Bắc kinh in lần đầu vào tháng 5/2007. Sách này  có giới thiệu một phương pháp cứu gọi là Hỏa long cứu 火龙灸, mới được sáng chế ở Trung Quốc. Chúng tôi đã nghiên cứu ứng dụng thành công, bước đầu thấy hiệu quả tương đương phương pháp Lò cứu mà lại ít tốn thời gian hơn (chừng 5-7 phút cho một người) nên tạm đặt tên tiếng Việt là phương pháp TỐC CỨU. Tuy nhiên, cách cứu này đòi hỏi người thao tác phải thật lành nghề, vừa thận trọng  nhưng vừa quyết đoán mới thực hiện được. Nay xin giới thiệu để các đồng nghiệp tham khảo ứng dụng.

Hỏa long cứu là phương pháp cứu mới được sáng chế hình thành trên cơ sở lý luận châm cứu truyền thống kết hợp với tri thức y học hiện đại, thông qua cách thức cứu nóng kèm bôi thuốc trên kinh lạc nhằm đả thông hai mạch Nhâm – Đốc.

Cách thực hiện trước hết dùng dải vải lụa có tẩm thuốc theo công thức bí mật đắp lên mạch Nhâm hoặc Đốc trên bụng hoặc lưng bệnh nhân. Sau đó phủ nhẹ lên một lớp khăn lông nóng ẩm, phun cồn lên rồi đốt, lửa cháy dải dài như một con rồng lửa (hỏa long). Thông qua cách cứu này, sức nóng ôn hòa dần dần giúp cho sức thuốc dẫn truyền dọc theo kinh lạc hai mạch Nhâm Đốc, kích thích và phát động kinh khí, trong thấu đến tạng phủ, ngoài thông đến các lóng xương tay chân, đạt được tác dụng cường tráng chân nguyên, điều hòa âm dương, ôn thông khí huyết, trục xuất tà khí.

Công thức rượu thuốc để dùng trong Hỏa long cứu:

Phương thuốc này mỗi thầy thuốc có thể có công thức bí mật riêng, nhưng tựu trung thường gồm trên 20 vị Đông dược được tuyển chọn như: Ngải diệp, Ba kích thiên, Dâm dương hoắc, Đỗ trọng, Câu kỷ tử, Hà thủ ô, Nhục quế, Tế tân, Diên hồ sách, Hoa tiêu, Hồng hoa, Sinh khương, v.v…

II. CHỦ TRỊ:

1. Viêm cột sống dính khớp, viêm màng gân cơ, viêm khớp dạng thấp, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, bệnh đốt sống cổ, bệnh phong sản hậu với các triệu chứng cổ, vai, lưng, hai gối và hai chân đau nhức tê lạnh thuộc chứng tý lâu ngày, can thận đều hư, khí huyết bất túc.
2. Nam giới suy nhược sinh dục, kèm các chứng thắt lưng và chân yếu mỏi, chóng mặt ù tai, tay chân lạnh, sợ lạnh, lưỡi nhạt bệu, rêu trắng nhớt, mạch trầm trì thuộc hội chứng mệnh môn hỏa suy, tinh khí hư hàn.
3. Phụ nữ tử cung lạnh, đau bụng kinh hoặc bệnh bạch đới, kèm chứng hai chân phù thũng, thân thể tay chân lạnh, tính dục suy giảm, huyết trắng trong loãng, mình mẩy nặng nề, hay mỏi mệt, bụng dưới cảm thấy lạnh, lưỡi nhạt bệu, rêu nhớt ám khói, mạch trầm tế, thuộc hội chứng thận dương hư hàn.
4. Đau dạ dày do lạnh, đi tả sáng sớm, thuộc hội chứng tỳ thận dương hư.
5. Cũng dùng điều trị thẩm mỹ, chăm sóc sắc đẹp, bài tiết độc tố, xóa các chấm mụn do ban đậu, giảm béo,…

III. THAO TÁC:

1. Dùng khăn lông ẩm trùm kín đầu tóc để khỏi nóng và phòng tránh cháy lan khi đốt cứu.
2. Dùng dải lụa đã tẩm nước thuốc lấy từ lọ sành ra, trải chạy dài trên mạch Đốc hoặc một nhánh đường kinh Bàng quang trên lưng, hoặc trên mạch Nhâm trên bụng.
3. Dùng một khăn lông đã làm ẩm trùm nhẹ lên dải lụa, có thể phủ thêm một lớp khăn lông ẩm nữa.
4. Dùng bơm tiêm phun cồn lên bề mặt lớp khăn trên cùng, đúng vị trí diện tích dải lụa tẩm thuốc bên dưới. (Chúng tôi không phun cồn lên khăn mà dùng một dải khăn lông (cắt ra) có chiều ngang và dài đúng bằng băng vải tẩm thuốc, cho vào lọ cồn rồi vắt khô đều, đặt lên đúng giữa vị trí băng vải tẩm thuốc bên dưới. Việc tẩm cồn như vậy dễ ướt đều và lửa cháy đồng đều hơn khi phun cồn- PCT).
5. Đốt lên, lửa sẽ bốc cháy chạy dài trên lưng hoặc bụng trông như một con rồng lửa (hỏa long).
6. Theo dõi cảm giác bệnh nhân, nếu nghe nóng rát liền lập tức dùng khăn lông ẩm chuẩn bị sẵn trùm lên để dập lửa.
7. Lập tức bảo bệnh nhân hít thở sâu, thầy thuốc đồng thời dùng tay ấn mạnh các huyệt dọc theo mạch Đốc và kinh Bàng quang.
8. Khi cảm giác nóng giảm, lại phun cồn (hoặc nhúng cồn) và đốt tiếp, lặp lại các thao tác từ 3-5 lần.
9. Sau khi cứu xong, gỡ hết các lớp khăn ra, thấy trên lưng (hoặc bụng) nơi cứu xuất hiện một dải dài da phản ứng ửng đỏ (rộng ngang bằng dải lụa), nếu thấy từng đám mồ hôi “hột” lấm tấm trên da thì dùng khăn lông khô nhẹ nhàng lau hết.
10. Một liệu trình điều trị gồm 5 lần, cách 2 ngày thực hiện một lần.

IV. CHÚ Ý:

1. Thao tác phải cẩn thận nhưng phải mạnh dạn, dứt khoát để tránh bị tai biến bỏng thương.
2. Vải lụa (hay băng vải) nhất định phải tẩm thuốc đã chế. Các khăn lông để lót phủ hay dập lửa nhất định phải làm ẩm trước (nhúng nước rồi vắt kiệt) để khỏi bắt lửa cháy lan.
3. Quá trình thao tác phải chú ý theo dõi hỏi thăm chừng bệnh nhân về mức độ cảm giác nóng.
4. Chú ý mức độ lửa nóng trong khi đốt cứu, lấy cảm giác ấm nóng vừa phải, dễ chịu làm chuẩn, không để nóng rát, gây bỏng. Sau khi cứu, vải lụa tẩm thuốc chuyển từ màu vàng sang mà trắng, từ ẩm ướt sang khô ráo và nơi được cứu xuất hiện màu da phản ứng ửng đỏ, có mồ hôi hột lấm tấm xuất hiện là tốt. Sức lửa nóng vừa đúng độ thì hiệu quả mới rõ ràng, quá nóng hay quá nguội đều không tốt.
5. Trong quá trình cứu, có bệnh nhân có cảm giác ấm nóng rần rần chạy từ thắt lưng lan truyền xuống hai chân, cảm giác này kéo dài thật lâu, như vậy hiệu quả sẽ rất tốt.

Bước đầu giới thiệu phương pháp tốc cứu này với một đồng nghiệp là lương y Võ Hà, chúng tôi đã nhận được một lời nhận xét khá thấu đáo, xin ghi lại đây để những đồng nghiệp có ý định áp dụng cùng suy ngẫm: “Hoả long cứu có thể phát động dương khí nhanh và mạnh trên toàn mạch Đốc hay Nhâm, sẽ rất tốt cho các chứng dương hư, hàn thịnh hoặc hàn thấp gây  đau nhức trong xương. Có lẽ nên so sánh nó với vị Phụ tử để thấy được công năng và tác dụng phụ. Đánh nhanh và mạnh, có thể dứt điểm nhanh chiến trường nhưng phải có tướng soái áp trận và ra lệnh tiến thoái kịp thời.  Hoả long cứu là một phép cứu rất ấn tượng nhưng nên theo dõi người bệnh để ngưng đúng lúc, dù dài hạn hay ngắn hạn, vì cơ địa mỗi người khác nhau.  Nên tránh chỉ định cho những trường hợp đang bị nhiễm trùng, sốt cao, viêm xoang, viêm chân răng hoặc nhức đầu, áp huyết cao do âm hư.  Nó khác với khí công ở chỗ người tập khí công khi vận khí phát động chân hoả có thể làm cho nó luân lưu thành một vòng tuần hoàn Nhâm Đốc nói riêng và khắp châu thân nói chung, cuối cùng,  lúc thu công sẽ chuyển nó về Đan điền hoặc Mệnh môn. Tuy nhiên, đây là phương pháp khá công phu  và chắc chắc là hiệu quả sẽ rất tốt.  Những người già sẽ rất thích.  Đáng được phổ biến và sử dụng ở các phòng châm cứu”.

Mong nhận được thêm nhiều ý kiến nhận xét cũng như kết quả kinh nghiệm ứng dụng của quý đồng nghiệp.

P.C.T

(Tạp chí Cây Thuốc Quý số 120)