Trang nhà LƯƠNG Y PHAN CÔNG TUẤN

BỆNH TRUNG LIỆU BỆNH

09/08/2025

THƠ CHỮ HÁN HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG 10

BỆNH TRUNG LIỆU BỆNH – 病中療病

CHỮA BỆNH KHI ĐANG BỆNH

Xuât xứ: Lời dẫn đầu bài thơ này tác giả viết: “Giặc Nhưỡng đã tan, tôi trở về Hương sơn. Nơi đây vừa mới loạn lạc xong, phát sinh bệnh dịch. Tôi cũng ốm nằm mất hơn một tháng. Suốt ngày phải tiếp người tới xin thuốc, không nghỉ ngơi được”. (HTLO)

Nguyên văn và phiên âm :

古人得病喜餘閒     Cổ nhân đắc bệnh hỷ dư nhàn,

我病經旬冗更艱     Ngã bệnh kinh tuần nhũng cánh gian.

門外有聲知問藥     Môn ngoại hữu thanh tri vấn dược,

床頭無客始開顏     Sàng đầu vô khách thủy khai nhan.

東隣𦂯喜危機定     Đông lân tài hỉ nguy cơ định.

北舍偏憂脫勢難    Bắc xá thiên ưu thoát thế nan.

豈是辛勤圖杏報     Khởi thị tân cần đồ hạnh báo,

活人深念片心関     Hoạt nhân thâm niệm phiến tâm quan.

Dịch nghĩa:

Người xưa khi bị ốm thích được nghỉ nhàn,

Ta bị bệnh hàng tuần càng thấy vất vả.

Ngoài cửa có tiếng người biết là hỏi thuốc,

Đầu giường không có khách mới mở mắt.

Vừa mới mừng nguy cơ xóm đông ổn định,

Lại phải lo vì phía Bắc bệnh thế khó thoát.

Đâu phải là cố nhọc nhằn để mong báo ơn,

Chỉ vi tấm lòng nghĩ nhiều về việc cứu người.

Dịch thơ:

Người xưa lúc ốm chỉ ưa nhàn,

Mình ốm sao mà chẳng chút yên.

Gọi cửa, biết ngay người hỏi thuốc,

Vui lòng khi vắng tiếng đau rên.

Thôn đông vừa khỏi cơn nguy cấp,

Xóm bắc càng lo thế đảo điên.

Vất vả phải đâu mong hậu báo,

Cứu người nghĩa trọng dám kinh phiền.

(Nguyễn Thanh Giản, Tử Siêu, Nam Trân dịch)

Bản dịch khác:

Người xưa được ốm mừng thân rỗi

Mình ốm hơn tuần bận lại thêm

Có tiếng cửa ngoài người hỏi thuốc

Đầu giường không khách mặt tươi lên

Xóm đông mừng tạm cơ hơi ổn

Chòm bắc còn lo thế khó yên

Vất vả dám đâu mong báo đáp

Cứu người là trọng dạ như in

(Bùi Hạnh Cẩn dịch)

Người xưa ngã bệnh được rảnh rang

Ta bệnh cả tuần cứ rộn ràng

Có khách xôn xao vào hỏi thuốc

Vắng người tươi tắn chút dung nhan

Mới mừng hàng xóm bên đông ổn

Lại sợ bắc thôn thế bệnh nan

Đâu phải nhọc nhằn mong báo đáp

Cứu người canh cánh muốn chu toàn

(Phan Công Tuấn dịch)