Trang nhà LƯƠNG Y PHAN CÔNG TUẤN

Sách Dưỡng sinh nói: Đêm ngủ mỗi khi chợt tỉnh, nên cắn hai hàm răng gõ vào nhau 9 lần, xong nuốt nước bọt 9 lần, dùng tay áp vào hai bên trái phải của cánh mũi xát lên xát xuống khoảng vài chục lần.

Lại nói: Mỗi buổi sáng dậy sớm, hai hàm răng cắn gõ vào nhau, đồng thời, súc miệng bằng nước bọt, đến khi nước bọt ra đầy miệng thì nuốt đi. Chun mũi (hít vào) và nín thở, rồi dùng tay phải chải từ đỉnh đầu xuống xát tai trái 14 lần, lại dùng tay trái chải từ đỉnh đầu xuống xát tai phải 14 lần, làm vậy tai sẽ nghe rõ và sống thọ.

Lại nói: Xát nóng hai lòng bàn tay rồi chườm nóng đôi mắt 20 lần, khiến cho cặp mắt sáng tỏ, trừ được chứng phong và mắt không bị kéo màn mộng. Kế đến day trên trán sát đến chân tóc khoảng 14 lần thì khuôn mặt tự nhiên tươi nhuận, rồi lấy 2 ngón giữa kẹp hai bên sống mũi vuốt 20 hoặc 30 lần, làm cho trong ngoài lỗ mũi đều nóng, đó gọi là tưới rót Trung Nhạc (vùng mũi) để nhuận Phế. Dùng tay xoa hai vành tai không câu nệ số lần, đó gọi là sửa sang thành quách để bổ Thận khí nhằm phòng chống chứng tai ù tai điếc.

Cù Tiên có bài ca rằng:

Khép mắt, ngồi tĩnh lặng

Tay ấn(*), tâm buông lơi

Gõ răng 36 lượt

Tréo tay ôm bụm tai

Đếm 9 hơi thở nhẹ

Búng tay gõ trống trời,

24 lần như thế,

Đầu óc sẽ thảnh thơi

Rồi xoay đầu qua lại

Chuyển động cả hai vai

24 lần như vậy

Năng vận động khỏe người.

Dùng lưỡi khua trong miệng

Đợi nước bọt ra tràn

Súc miệng 36 lượt

Chia nuốt ực 3 lần.

Rồng đi, Hổ tự chạy

Thủy vận, khí tự hành.

Nín thở, xát tay nóng

Rồi thở ra từ từ

Xoa xát vùng lưng thận

Hết hơi, nắm tay, dừng.

Làm nhiều lần như vậy

Cảm thấy rốn nóng bừng.

Đó là do tâm hỏa

Hạ giáng đốt Đan điền

Bèn cúi đầu ngoẹo vai

Lại qua 36 lượt

Tựa như xoay ròng rọc

Dẫn hỏa từ Đan điền

Qua song quan(**) đi lên

Nhập thấu vào Não hộ

Dẫn khí trong, mũi thở

Rồi chợt nín vài giây.

Hai chân duỗi thẳng ngay

Đan tay nâng lên xuống

Hoặc 3 hoặc 9 lần

Cúi đầu xát lòng chân

Liên tiếp 13 lần

Rồi co chân ngồi thẳng.

Lại luyện nuốt tân dịch

Khua lưỡi, súc, nuốt vào

3 lần phân 9 ngụm

Nhuần thấm khắp châu thân.

Lại lắc vai và thân

Thêm 24 (hai tư) lần nữa.

Rồi cúi đầu ngoẹo cổ

Cũng đúng 24 lần.

Để vận khắp châu thân

Hỏa đan điền ôn ấm.

Bấy giờ nên mím miệng

Và nín thở vài giây.

Ai tập theo pháp này

Tà ma không dám quấy

Mộng mị ngủ không thấy

Nắng lạnh chẳng nhập vào

Không bệnh hoạn lao đao.

Sau Tý, trước Ngọ luyện (***)

Tạo hóa hợp Càn khôn

Tuần hoàn thứ lớp chuyển

Bát quái ấy nhân lành.

(Phan Công Tuấn dịch)

Chú thích:

(*) Khép hờ đầu ngón tay cái và ngón trỏ

(**)Song quan: ám chỉ 2 quan ải khó qua trên mạch Đốc, Vĩ lư quan và Ngọc chẩm quan.

(***) Theo Đạo gia, việc tập luyện chỉ nên tiến hành từ giờ Tý đến trước giờ Ngọ (12h khuya đến 12h trưa) là giờ sinh khí. Không nên tập nửa ngày còn lại.

NGUYÊN VĂN

按摩導引

養生書曰夜臥覺常叩齒九通嚥唾九過以手按鼻之左右上下數十過

○又曰每朝早起啄齒幷漱津唾滿口嚥之縮鼻閉氣以右手從頭上引左耳二七復以左手從頭上引右耳二七令耳聰延年

○又曰熱摩手心浐兩眼每二十遍使人眼目自然無障欦明目去風頻拭額上謂之修天庭連髮際二七遍面上自然光澤又以中指於鼻梁兩邊指二三十遍令表裏俱熱所謂灌漑中岳以潤於肺以手摩耳輪不拘遍數所謂修其城郭以補腎氣以防聾氚

○臞仙有歌曰閉目冥心坐(盤跌而坐)握固靜思神(握固者以大指在內四指在外而作拳也)叩齒三十六(以集心神)兩手抱崑崙(崑崙頭也叉兩手向項後數九息勿令耳間)左右鳴天鼓二十四度聞(以兩手心掩兩耳先以第二指壓中指彈腦後)微擺厳天柱(搖頭左右顧肩膊隨動二十四度)赤龍攪水渾(赤龍舌也以舌攪口中待津液生而嚥之)漱津三十六神水滿口勻(神水口中津也)一口分三嚥(所漱津液分作三口作汨汨聲而嚥之)龍行虎自奔(液爲龍氣爲虎)閉氣琞手熱(鼻引淸氣閉之少項琞手令極熱鼻中徐徐放氣出)背摩後精門(精門者腰後外腎也合手心摩畢收手握固)盡此一口氣(再閉氣也)想火燒臍輪(想心火下燒丹田覺熱極卽用後法)左右帵帘轉(俯首擺厳兩肩三十六想火自丹田透雙關入腦戶鼻引淸氣閉少項)兩脚放舒伸(放直兩脚)叉手雙虛托(叉手相交向上三次或九次)低頭攀足頻(以兩手向前鉤雙脚心十三次乃收足端坐)以候逆水上(候口中津液生如未生急攪取水如前法)再漱再呑津如此三度畢神水九次呑(一口三嚥三次爲九)嚥下汨汨響百怴自調勻河車懀運訖(擺肩幷身二十四及再轉帵帘二十四次)發火遍燒身(想丹田火自下而上遍燒此時口鼻皆閉氣少項)邪魔不敢近夢寐不能昏寒暑不能入瀭病不能屵子後午前作造化合乾坤循環次第轉八卦是良因